YAZ SAATİ Mİ? KIŞ SAATİ Mİ?

Malulünüz bu günlerde yılın en uzun gecelerini yaşıyoruz.

Sabah daha Güneş doğmadan çalışanlar işlerine, çocuklar da okula gidiyorlar.

Sürekli hale gelen sabit yaz saati (ileri saat) uygulanması bu sonucu doğuruyor.

Peki nedir? Ne değildir? Bir bakalım!

Gün ışığından daha fazla yaralanmak için, ileri saat uygulaması ilk olarak Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya tarafından başlatıldı.

Avrupa’nın yaz saati uygulaması başlatmasındaki amacı Güneş ışığından daha fazla yararlanarak kömür, petrol gibi enerji kaynaklarından tasarruf etmekti.

Ancak uygulamanın Avrupa genelinde standart hale gelmesi 1996 yılını buldu.

Halen yürürlükte olan bu mevzuat kapsamında İzlanda dışındaki Avrupa Ekonomik Alanı ülkeleri ve İsviçre günümüzdeki yaz saati değişikliğini uyguluyor.

Rusya ise Mart 2011 tarihinden itibaren yaz saati uygulamasını bıraktı.

Türkiye ise özde Avrupa’ya uyum sağlamak için sözde ise enerji tasarrufu için 1972’de saatleri ileri geri alma uygulaması başlatmıştır.  

“Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla Türkiye’de 27 Mart 2016 Pazar günü saat 03.00’ten itibaren bir saat ileri alınmak suretiyle başlatılan yaz saati uygulamasının, her yıl, yıl boyu sürdürülmesi kararlaştırılmıştır.

Böylece Türkiye 1972 yılından bu yana sürdürdüğü yaz ve kış saati yerine 2016 Ekim ayından itibaren Iğdır (GMT+3) sürekli hale getirmiştir.

Enlem avantajından dolayı Türkiye’de kış mevsimindeki gündüz süreleri Avrupa genelinden daha uzundur.

Örneğin, gündüz süresinin en kısa olduğu 21 Aralık 2021 Salı günü bile Kahramanmaraş’ta gündüz süresi 9 saat 34 dakikadır.

Türkiye’nin en doğusu ile en batısı arasında 19 boylam buna bağlı olarak da 76 dakikalık yerel saat farkı vardır.

Van’da yaşayan bir kişi gün ışığını almış bir şekilde uyanıp işe/okula gidiyorken İstanbul, İzmir gibi batı şehirlerinde yaşayan milyonlarca insan ise karanlıkta uyanıp işe/okula gitmek zorunda kalıyor.

Oysa saatler ileri-geri alma uygulaması devam etse batıdakiler de doğudakiler de gün ışığı almış bir şekilde güne başlayacaklar.

30 Doğu meridyeni, Kocaeli, Adapazarı, Bilecik, Kütahya, Afyon, Burdur ve Antalya’dan geçmektedir. Ayrıca 45. Meridyen ise Iğdır’ın doğusundan (Türkiye’den geçmiyor bile desek abartmış sayılmayız) geçmektedir.

Yani yaz mevsiminde ileri saat uygulansa bile kış saatine dönüşte bir sakınca yoktur.

Eğer ülkemizde saatleri ileri geri almak yerine sürekli sabit bir saat dilimi kullanılacaksa bu saat diliminin nüfus yoğunluğu ve üretimin daha fazla olduğu Türkiye’nin batısındaki yerleşim yerlerindeki İzmit’ten geçen (GMT +2) saat dilimi olmalıdır.

Dr. Nurullah KILINÇ