Saçaklızadelerin İzinde Kültür Gezisi

Kahramanmaraş Saçaklızade Kültür Eğitim ve Yardımlaşma Vakfı tarafından uygulanan ve Gençlik ve Spor Bakanlığı 2014 Yılı Gençlik Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenen Erdemli Gençlik Projesi ile Kahramanmaraş’tan 40 genç Trabzon ili Of ilçesi merkezine, Çaykara İlçesi Maraşlı köyü ve Çayıroba köyüne manevi bir kültür gezisi düzenlediler.

Kahramanmaraş ve Trabzon illerinin kardeşliğine vesile olan Saçaklızadeler Fatih Sultan Mehmed Han’ın Trabzon’u fethinden sonra İslamiyeti yaymak üzere Maraş’tan görevlendirdiği üç büyük din alimidirler. Burada irşad hizmetleri yapmış ve atalarının memleketi olan Of, Çaykara Paçan Köyü ve Çaykara Çayıroba Köyüne yerleşmişlerdir.

Trabzonlu olan ve Kahramanmaraş Valiliği yapan Necmeddin KARADUMAN tarafından Kahramanmaraş’ın en merkezi caddesine Trabzon Caddesi ve girişimleriyle Trabzon’un en merkezi caddesine Maraş Caddesi ismi verilmiştir.

Gezi kapsamında öncelikle Of Çarşıbaşı Camii İmam Hatibi Sayın İsmail KÜÇÜKAKYÜZ’ün karşılamasıyla Of Eskipazar Camii yanında Saçaklızade Hasan Efendinin türbesi ziyaret edildi. Kur’an-ı Kerim Okundu. Ardından Of Kaymakamı Sayın Eren ARSLAN makamında ziyaret edildi, Kahramanmaraş Eski Belediye Başkan Yardımcısı Cevdet KABAKCI ile Trabzon ve Kahramanmaraş’ın tarihi, kültürü, kardeşliği hakkında sohbet edildi, Kahramanmaraş’ı tanıtan kitaplar hediye edildi.

Of Belediye Başkan Vekili Sayın Halil ALİREİSOĞLU makamında ziyaret edildi, kültürel belediyecilik hakkında sohbet edildi, hediye kitaplar sunuldu. Öğle namazı Of Çarşıbaşı Camiinde kılındı, cemaatle sohbet edildi, Trabzon ve Kahramanmaraş’ın kardeş şehir olmasına vesile Saçaklızade Hasan Efendi, Saçaklızade Osman Efendi ve Saçaklızade İlyas Efendinin hayatını anlatan ve Kahramanmaraş Saçaklızade Vakfını anlatan broşürler dağıtıldı. Öğle Namazı sonrası Of Belediye Başkan Vekili Sayın Halil ALİREİSOĞLU ile öğle yemeği yendi.

Of’tan ayrılan gençler Çaykara Müftüsü Sayın Ali Fuat BAYCAN’ı makamında ziyaret ettiler, müftülük tarafından görevlendirilen Eşref hocamızla Of Belediyesinin tahsis ettiği araçla Çaykara Maraşlı Köyü Saçaklızade Osman Efendi Türbesi ziyaret edildi ve Kur’an-ı Kerim Okundu. Maraşlı Köyünden Uzungöl’e hareket eden gençler Uzungöl’de kendilerini bekleyen araçla Yente Yaylası Yente Camiinde Saçaklızade İlyas Efendi türbesini ziyaret ettiler ve akşam namazı kıldılar. Uzungöl’de konaklayan gençler sabah bisiklet turundan sonra Trabzon şehir merkezine doğru hareket ettiler.

Trabzon’da Maraş Caddesini gezen gençler Kahramanmaraş-Trabzon Kardeşlik Köprüsü ve Saçaklızadeler broşürü ile Kahramanmaraş Saçaklızade Vakfını tanıtan broşür dağıttılar ve Trabzon Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Sayın Seyfullah Kınalı ile akşam yemeği yediler. Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan hediyeler gençlere dağıtıldı ve hatıra fotoğrafı çekerek Kahramanmaraş’a doğru yola çıktılar.

Saçaklızade Vakfı:

Kahramanmaraş’ta Saçaklızadelerin ismi bereketi üzerine kurulmuş olan Saçaklızade Kültür Eğitim ve Yardımlaşma Vakfı 1993 yılında kurulduğundan bu yana eğitim alanında Kahramanmaraş’ta önde gelen kurumlara sahiptir. Aşevi, Gıda Bankası gibi yardımlaşma birimleri olan vakıf gençlik ve kültür alanında da yoğun faaliyetler içerisindedir.

Gençlik ve Spor Bakanlığının desteğiyle uygulanan Erdemli Gençlik projesi kapsamında Erdem Gençlik Merkezi’ni kuran vakıf, proje kapsamında 7 adet Kapasite Geliştirme Semineri, 1 adet Seminer Hazırlama Yarışması, 1 adet Blog Yarışması, 12 adet Söyleşi, 3 adet gönüllülük Faaliyeti, 2 adet piknik düzenleyeyerek gençlik merkezi üyesi gençlerle proje sonunda vakfın isim sahibi Saçaklızadeler’in izinde Trabzon’a protokol ziyaretleri ve türbe ziyaretleri gerçekleştirdiler.

Saçaklızadeler:

Saçaklızadelerin bilinen ilk kökleri Of’un en büyük din alimleridir ve 6. – 7. Yüzyıllarda yaşamışlardır. Efsanelere göre Hz. Ömer (R.a.) zamanında Doğu Roma İmparatorluğunun en önemli din adamları olan papazlardan üçü imparatorun emriyle Hz. Ömer (R.a.)’in bulunduğu Kudüs’e gönderilir.

Misyonerlik yapamadan İslam ile nurlanırlar ve Hz. Ömer (R.a.) tarafından ülkenin istedikleri yerine yerleşmeleri söylenir. Of’a tekrar dönemezler ama havası ve suyu Of’a çok benzeyen Maraş’a yerleşirler ve soyları burada devam eder.

Bu soydan yine din adamı çıkmaya devam eder. Saçaklı Hoca ile bu sülale Saçaklızadeler lakabını alır.

Saçaklı Hoca:

Saçaklızadelerin ilk bilinen ve kerametleri olan, Osmanlı İmparatorluğunda eğitim alanında en büyük din alimlerinden biridir. Medrese eğitim sistemi üzerine olan çalışmaları ile ünlüdür. Saçaklızade Muhammed b. Ebî Bekr Maraşî olarak anılan Muhammed Efendi, Maraş’ta bir taraftan imamlık yaparken diğer taraftan medresede talebe yetiştirmiştir. Tefsir, hadis, fıkıh, dil, edebiyat, münazara, eğitim, tarih gibi konularda 100’den fazla eseri vardır.

Saçaklızade Osman Efendi:

Fatih Sultan Mehmed Han tarafından Trabzon’un fethinden sonra Saçaklızade Osman Efendi, Saçaklızade Hasan Efendi ve Saçaklızade İlyas Efendiler İslamiyeti yaymak üzere Trabzon’a gönderilirler.

Burada irşad hizmetlerinde bulunan Saçaklızadelerden Osman Efendinin türbesi Çaykara’nın Maraşlı Köyü (Eski ismi Nefsi Paçan)’ndedir. Türbe Maraşlı Osman Efendi Camiinin imamı Hacı İbrahim Ulusoy tarafından 1981 yılından önce planı çizilerek, masrafları köy halkı tarafından karşılanarak yapılmıştır.

Saçaklızade Osman Efendi Of ilçesinde özellikle Paçan Köyü ve çevresinde irşad çalışmaları yapmış ve halk islamiyeti kabul etmiştir. Çevresinde çok derin izler bırakan Saçaklızade Osman Efendi, Paçan Köyü’nde vefat etmiş ve köy camii önünde türbesi yapılmıştır. Paçan Köyü bu yüzden Maraşlı Köyü adını almıştır.

Saçaklızade Osman Efendinin türbesinde yer alan kitabe;

“Of’a İmam-ı İslâmı getirdi Kemalin menbaı Maraşlı Osman,

Ne kutsi kudrete malikti hayret, boyun eğmişti bir görmede ruhban,

Dokuzyüzatmış idi hicri yıl onu rahmetlere garketti Rahman.”

Saçaklızade Hasan Efendi:

Maraş’tan gelen Saçaklızade Osman Efendi’nin iki kardeşinden biridir. Of merkezde irşad faaliyetlerinde bulunduğu sanılmaktadır. Mezarı Eskipazar’dadır. Of Kültür ve Yardımlaşma Derneği’nin 1977 yılında yayınlanan “Of Yayınları” adlı kitapta Maraşlı Hasan Efendiden bahsedilir. Aynı kitabın 68. Sayfasında Maraşlı üç kardeşin Maraş’tan gelerek dini eğitim verdiklerini yazar. Bu kardeşlerin ikisinin bugünkü Çaykara’da Hasan Efendi’nin de Of’ta mezarının bulunduğu, bu mezarın bugün yatır haline getirildiği, hatta bununla ilgili birkaç olağanüstü olay rivayetleri yazılıdır.

Of’ta Eskipazar Camiinde, Maraşlı Hasan Efendi’ye ait yatır olarak kabul edilen mezar vardır. Mezar taşında şunlar yazılıdır;

“Lailahe İllallahü / Alimin ölümü alemin ölümü gibidir.

Ariflerin sultanı, aşıkların burhanı, ilimlerin denizi ilmizahir ve batında selahiyetli muhakkik ve müdekiklerin büyüğü Maraşlı Hasan Efendi Ruhuna Fatiha”

Saçaklızade İlyas Efendi:

Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi’nin iki kardeşinden biri Maraşlı İlyas Efendi adıyla Of ilçesi Yente köyünde (Şimdiki adıyla Çaykara Çayıroba Köyü) mezarı bulunmaktadır. Hakkında hemen hemen hiç bilgi yoktur. Sadece Maraşlı Osman Efendi’nin kardeşi olduğuna dair rivayetler vardır. Bu durumda 1500’lü yılların ilk elli yıllık bölümünde yaşadığı düşünülebilir.

İlyas Efendi’nin Osman Efendi’den daha büyük olması gerekmektedir. Büyük olduğundan Of’a ilk geldikleri yer olan Yente’de irşad faaliyetlerine başlamış olup diğer kardeşleri daha aşağıya yani güneye, sahile doğru gitmişlerdir denilebilir.

Çaykara Çayıroba’da İlyas Efendi’nin Yente Camii haziresinde mezarı vardı. Onun mezarında yapılan duaların çeşitli hastalıklara iyi gelme inancı ve mezarı yanında kalma geleneği oluşunce mezarı Yente Camisinin içine alınmıştır. Bu köy yayla köyü olduğu için yolları bozuk olduğundan köyden yetişen Hacıfettahoğlu ailesinin zenginleri köy camisine ve yollarına büyük masraflar yaparak bu caminin ve ziyaretgah haline gelen Saçaklızade İlyas Efendi yatırının ziyaretçi sayısının artmasına vesile olmaktadır.

Of Çaykara Yente Köyü’ndeki Fındıklıoğlu ailesi kendilerinin Maraşlı Saçaklızade Osman Efendi’den geldiklerini, aile tarihlerinde ifade etmektedirler. Buna göre Maraş’taki Saçaklızadeler ile Of’taki Fındıkoğullarının aynı aileden olduğu görülmektedir.