Gönüllü Çevreciler Akbayır Termik Santralini Mahkemeye Verdi

Elbistan’a bağlı Akbayır Kasabasında ve ovasında, Diler Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafından yapılması planlanan 400 MW gücündeki termik santral projesine, Elbistanlı Gönüllü Çevreciler tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca verilen ‘ÇED Olumlu’ raporunun iptali için mahkemeye başvuruldu.

Elbistan ve Kahramanmaraş’taki sivil toplum kuruluşlarının vekil olarak tayin ettiği Av. Bilal Doğan ve Av. Özgür Çıkın tarafından, söz konusu ÇED olumlu raporunun iptali istemiyle Kahramanmaraş Bölge İdare Mahkemesi’ne başvuru yapıldı.

Av. Bilal Doğan ve Av. Özgür Çıkın’ın takip ettiği iptal başvurusu ve süreçle ile ilgili olarak yapılan açıklamada, ilçe merkezine 13 km mesafedeki Akbayır mahallesinde kurulması planlanan santralin Elbistan’a felaketler getireceğinin altı çizildi.

Gerçekleşen basın toplantısında kamuoyu ile şu bilgiler ve uyarılar paylaşıldı:

“Bundan tam 5 ay önce 31 Mayıs 2018 de, yine Elbistan barosunda aynı mekânda, bir basın açıklaması yapmıştık. Elbistan Akbayır(TİL) Köyünde, Diler Enerji tarafından yapımı planlanan Termik Santralın olumlu çıkan ÇED raporunun Bakanlık onayından çıkması durumunda; yargı yoluna başvuracağımızı aracılığınızla kamuoyuna duyurmuştuk. Bütün süreçleri başından sonuna kadar takip eden platformumuz,  bu sürecin son aşaması olan yargı yoluna başvurma işlemini bugün yapacaktır.

Elbistan Akbayır da, Diler Enerji tarafından yapılması düşünülen termik santralinin geçmişine kısaca bakacak olursak, 6 Şubat 2013 tarihinde halkın katılımı toplantısıyla başlayan ÇED süreci, 11 Şubat 2013 tarihinde DSİ’nin sulama projeleri nedeni ile onay vermemesinden dolayı, ÇED’in durdurulması ile sonuçlanmıştır.

Diler Enerji durdurulan bu ÇED raporunu mahkemeye götürerek, Danıştaya açtığı davayı kazanıp, 2017 yılında ÇED sürecini yeniden başlatmıştır. Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu Diler Enerjinin yayınladığı ÇED raporunu inceleyerek, bilimsel ve bölge gerçeklerine uygun olmayan verilere her konuda itirazda bulunmuştur.

Bütün bu itirazlarımıza rağmen, Akbayır Diler Termik santrali ÇED raporu Ocak 2018 de komisyondan,  Haziran 2018 de ise Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı onayından çıkmıştır. Doğrudan dilekçeler ve BİMER üzerinden ayrıca yaptığımız itirazlarımız bugün ki dava konusuna da esas teşkil etmektedir. İtirazlarımızın bazıları şöyledir: 38.000 dönüm arazinin doğrudan, 300.000 dönüm arazinin dolaylı olarak tarım ve sulama alanı kapsamından çıkarılması. Akbayır, Bakış, Soğucak, Höyücek, Özbek, Özcanlı, Çiçek, Ambarcık, Demircilik, Çıtlık gibi geniş sulu tarım alanları olan köylerin tarım üretimlerinin zaafa uğratılması,  5.000 dönüm mera konumundaki arazinin santral alanında kullanılarak hayvancılığın gelişmesinin engellenmesi.Yaşanacak hava kirliliği ile atmosfere salınan karbondioksit, kükürt dioksit, demir, bakır, kobalt, çinko gibi ağır metallerin halk sağlığını tehdit etmesi. Kanser hastalığı başta olmak üzere, birçok hastalığın bölgede yaygınlaşması. Bölgede bulunan sulama kuyularının işlevsizleşmesiyle, tarımın sekteye uğratılması. Tribün soğutma ve kömür susuzlaştırma nedeniyle yeraltı sularının kullanarak bölge su kaynaklarının zayıflatılması. Elbistan ve çevresinde ısı adası oluşmuş, toprak 6 derece ısınmıştır. Dünyaya sera gazı salınımının artırılarak iklim değişikliklerine neden olunması.

Yapımı planlanan bu termik santralinin yukarıda saydığımız ve daha da sayacağımız birçok zararla bölgeyi yok edeceğinden, bu ÇED raporunun iptali için mahkemeye başvurmuş bulunmaktayız…

Tüm Elbistan kamuoyunu bu davayı takip etmeye, müdahil olmaya, sahiplenmeye davet ediyoruz… Çünkü bu dava hiçbir kurum, kişi ya da siyasi bir partinin davası değildir. Bu dava Elbistan’da yaşayan hava teneffüs eden herkesin davasıdır.

Bırakalım yeni termik santralleri, hali hazırda var olanların santraller bölgeye telafisi mümkün olmayan hasarlar vermektedir. Afşin-Elbistan A termik Santralı 32 yıl,B termik santrali ise 15 yıl boyunca Elbistan,Afşin,başta olmak üzere, Ekinözü ve hatta Nurhak da dahi yaşamı çekilmez hale getirmiştir.

Devletin verilerine göre, Afşin-Elbistan A ve B Termik santrallerinde 30 yılı aşkın sürede 405 milyon ton kömür yakılmıştır. Bunun sonucunda atmosfere 200 milyon ton karbondioksit salınmıştır. 2.7 Milyon ton uçucu kül bacalardan verilerek çevreye yayılmıştır. 270 bin ton civarında kükürt içeriği zehir olarak çevreye yayılmıştır. Yakılan kömürden çıkan, kadmiyum, kurşun, demir, bakır, kobalt, çinko, cıva vb. element ve ağır metallerin PM.(Partikül madde) olarak çevreye yayılması ve hava kalitesi ölçümlerinde sürekli insan sağlığını tehdit eden sınır değerleri aşılmıştır.

Kömür susuzlaştırması için Kışla köyü civarında binlerce kuyudan yılda 100 milyon tondan fazla su çekilerek Ceyhan havzası zayıflatılmaktadır. Ceyhan Nehrinin ana kaynağından 24 km mesafeye tribün soğutması için bir santral için saatte 7.200 ton su çekilmektedir. Bu da A ve B Santralleri için yılda ortalama 100 milyon ton su demektir. Toplam da ise yılda 200 milyon ton su demektir.

Bütün bunların üstüne, geri dönüşü olmayacak şekilde 100 bin dönüm civarında birinci sınıf ekseriyeti sulu tarım arazisi yok olmuş durumda. Alemdar, Çoğul han gibi 10 bin nüfuslu belediyelik nahiyeler ve Sinekli, Kışla, Berçenek, Çomu, Doğanköy gibi köyler tamamen takrip olmayla yüz yüze kalmış durumdadır.

Sağlıksız ortam. Kirli hava, kanser hastalığından artan ölümler ve geleceksiz bir Elbistan karşılığında ne elde edilmiştir? İstenilen enerji, istenilen verin sağlanmış mıdır?

Gerçekler, veriler ve rakamlar ortada…

Afşin-Elbistan A ve B Temik Santralleri 365 gün ve günde 24 saat çalışmak üzere planlanmış, bütün fayda ve üretim hesapları buna göre yapılmıştır. Yani üretim yıllık ortalama 8760 saat çalışmak üzere hesaplanmıştır. Lakin bu santraller yıllık ortalama 2400-2500 saat çalıştırılabilmişlerdir.

A santralı yılda 11,9 MWh, B santralı ise yılda 12,6 MWh olmak üzere. İkisinin ortalama yıllık 12.25 MWh elektrik üretmesi için planlanmış, lakin 2 santralin üretimi yıllık ortalama 5.MWh’i geçmemektedir.

Hesap ortada, bu santraller iddia edildiği gibi ülke ekonomisine katkıdan çok yük getirmiş; iddia edilen faydalardan ziyade geri dönüşü olmayan tahribatlar getirmiştir.

Durum böyleyken 30 yıllık planlanmış ömrünü fazlasıyla tamamlamış olan ve hiç bir filtreleme sistemi bulunmayan A termik santralı özel firmalara satılarak yeniden üretime dâhil edilmek istenmektedir. Şu ana kadar bu satış işlemi gerçekleştirilememiştir. Bu santral ömrünü tamamlamış, artık metal yorgunu konuma geçmiştir. Yetkililer bu santralın satışından vaz geçmeli ve tüm faaliyetlerini durdurmalıdır. Çünkü her şey gibi bu işletmeninde planlanan ömrü bitmiştir.

Bu gerçekler ortada iken Elbistan’a 13 km mesafede, Akbayır da Diler Enerji tarafından yeni bir santralın yapılması Elbistan’a felaketler getirecektir.

Akbayır da kurulacak santralde, Kükürt için Baca Gazı Difürizasyon (DGB) Ünitesi olacaktır.Ama Ünite %90 verimli çalışsa, kükürdü tutsa da yılda 240 bin ton kükürt dioksit çevreye yayılmaya devam edecektir.Elektrostat Kül Tutucuda aynı şekilde çalışsa da, yılda 20 bin ton kül çevreye yayılacaktır. Baca Gazı Difürizasyon Ünitesi Yaklaşık üretilen Elektriğin %3’ünü, Elektrostat Kül tutucu ise yaklaşık %1.8’ini harcamaktadır. Bu yüzden genellikle maliyet düşürmek ve daha fazla kar etmek için, bu sistem gerektiği gibi çalıştırılmamaktadır.

Kömüre ulaşmak için ortalama 43 metre kazıldıktan sonra, Kömür 73 metreye kadar kazılmaya devam edilerek çıkartılacaktır. Yani 572 milyon metreküp kazı yapıldıktan sonra,145 milyon metreküp kömür çıkartılacaktır. Esasında 5 kamyon kömür için 20 kamyon hafriyat çekilecektir.

Yanma sonucunda yılda 1 milyon 350 bin ton yatak külü, 2 milyon ton da uçucu kül oluşacağı raporlarda belirtilmiştir. Ayrıca sistemde 112 ton da kireç taşı kullanılacağı eklenirse, toplamda 3.5 milyon ton atık oluşacaktır. Bu atıkların depolanması yıllar içerisinde yakıcı sorunlar oluşturmaktadır.

Raporda Endüstriyel atık ve kül depolama alanı geçirimli ve yarı geçirimli olarak tanımlanmıştır. Bu durumun telafi edileceği belirtilmiş, ama nasıl kontrol edileceği belirtilmemiş. Nitekim yer altı su akım yönünün Elbistan istikametinde kuzey -doğu yönünde olduğu belirtilirken, Kimyasal atıkların CEYHAN havzasına karışma riskinden söz bile edilmemiştir. Tesiste saate 550 metreküp suya ihtiyaç duyulmaktadır. Yani yılda yaklaşık 6 milyon metreküp suya ihtiyaç olacaktır. Bu su bölgedeki yer altı sularında temin edilecektir.

Peki, bu su nereden alınacak nereleri etkileyecektir?

Öncelikle Akbayır da bulunan henüz geri ödemeleri devan eden 14 kuyunu tamamı susuzlaşacak. Çiçek Ambarcık, Demircilik ve Çıtlıktaki su kuyuları yıllar içinde kuruyacaktır. Daha da kötüsü çekilecek bu sular CEYHAN’I vuracaktır. Zaten şu anda Afşin Elbistan A ve B Santrallerine tribün soğutmak ve kömür susuzlaştırmak için çekilen sular CEYHAN’IN Pınarbaşı gözlerini kurutmuştur.

Kaynarca dediğimiz kaynaklar ise Akbayır istikametinde Kevgirli deresi yönünden beslenmektedir. Çekilecek bu 6 milyon metreküp suda CEYHAN havzasını zayıflatmaya yıllar içerisinde Kaynarca gözlerinin de kurumasına neden olacaktır.

Yıllardır Ceyhan’ı termik santrallerinin kuruttuğunu bağırıyoruz. Dün sesimizi duyamayanlar, bu gün CEYHAN için ACİL Müdahale çağrıları yapmaktadırlar. Buradan onlara tekrar diyoruz ki; Akbayır da yapılacak termik santraline karşı çıkmadan CEYHAN nehrini koruyamazsınız. Gelin hep birlikte bu davaya sahip çıkalım. Bu davaya sahip çıkmak CEYHAN’A sahip çıkmaktır. ELBİSTAN’A sahip çıkmaktır.

Diğer can alıcı bir konuda hava kirliliğidir. Elbistan hava kirliliğinden boğulurken, ÇED hazırlayanlar her şeyi yolunda göstermekteydiler.

Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı yayınladığı hava kalite raporunda, 28.08.2018 tarihinde Elbistan da PM (Partikül Madde ) oranını 104 olarak açıkladı. Elbistan’da dışarıda dolaşmanın, piknik yapmanın ve bisiklete binmenin tehlikeli olduğunu belittiler. Oysaki Diler Enerji Onaylanan ÇED raporunda, PM oranını normal değerlerin altında 35 oranında olduğunu belirtilmişti. Ve bu ÇED raporu aynı Bakanlık tarafında 29 Haziran 2018 tarihinde onaylanmıştı. Şimdi bu durumu anlamak ve tarif etmek çok kolay değildir.

Böylece bizim bu ÇED raporunu mahkemeye vermekle ne kadar doğru yaptığımız da tescillemiş oluyor. Ayrıca hazırlanan ÇED raporlarının Elbistan Gerçekleri ile hiç bir ilgi ve alakasının olmadığı da ortay çıkmış oluyor. Bu yüzden bizler, topluma gerçek raporlar hazırlayacak bilirkişi olan bilim adamları istiyoruz. Mahkeme marifeti ile onların gerçekleri ortaya çıkarmalarını mutlaka sağlayacağız.

Kitle ve sivil toplum kuruluşlarını, tüm siyasi partileri bu davaya sahip çıkmaya çağırıyoruz.

Siyasetçilerin bu konuları bir demeç, bir görüntü verip geçme veya bir seçim çalışması işi olarak görmelerini istemiyoruz.

Tüm Elbistan’a sesleniyoruz. Elbistan da nefes alan herkesi davayı desteklemeye çağırıyoruz.  Bu dava Elbistan Ovasının varlık yokluk davasıdır. Vicdan ve merhamet sahibi herkesi maddi ve manevi olarak bu davaya sahip çıkmaya çağırıyoruz. Artık boş lafa herkesin karnı doymuş. Samimiyetle icraat gerekiyor

Sonuç olarak; ÇEVRE HAKKI İNSAN HAKKIDIR DİYORUZ! Kirli çevrede, temiz insan yetişmez!

Sağlıksız ortamda, sağlıklı insan yetişmez! Haydi, hep birlikte havamıza, suyumuza, toprağımıza, çocuklarımızın geleceğine sahip çıkalım! CEYHAN’A SAHİP ÇIKALIM! ELBİSTANA SAHİP ÇIKALIM! HAYATI VE DOĞAYI KORUMA PLATFORMU.”