Kahramanmaraş İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Eğitim Denetmeni Fevzi Küçük tarafından İlkokul müdür ve 1. Sınıfı okutan öğretmenlere başarıya katkı amaçlı, ilkokuma-yazma öğrenimi semineri yapılmaktadır.
Eğitim Denetmeni Fevzi Küçük tarafından farklı günlerde merkez ilçe, merkeze bağlı köy ve kasabalarda bulunan İlkokul yönetici ve 1. sınıfı okutan öğretmenlere il genelinde başarıyı arttırmak ve ilkokuma-yazmaya sağlıklı ve yöntemli bir şekilde geçmek düşüncesiyle İl Denetmenleri başkanlığınca uygulamaya konulan İlkokuma-Yazma Öğrenimi Semineri tüm hızıyla devam ediyor. Seminerde sunu eşliğinde aşağısa ki konular anlatılıyor, srular cevaplandırılıyor.
Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sistemi
AMAÇLAR:
Öğrenci, öğretmen ve okul ilişkisini güçlendirmek,
Eğitim sürecinde öğretmenlerin ve okulun rolünü daha etkin kılmak,
Ülke çapında müfredatın eş zamanlı uygulanmasını sağlamak,
Sınav kaygısını sürece yayarak azaltmak,
Öğretmenin meslekî performansını artırmak,
Okul dışı eğitim kurumlarına yönelik ihtiyacı azaltmak,
Öğretim programlarının uygulanmasını ve öğrenci kazanımlarını objektif bir şekilde izlemek ve değerlendirmek,
Başarı değerlendirmesini sürece yaymak,
Telafi imkânı sağlayarak tek sınavdan kaynaklanan olumsuzlukları azaltmak,
Orta ve uzun vadede öğrencinin ders dışı sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinliklerini değerlendirmek,
Öğrencilerin okula devamsızlığını en aza indirmek,
SÖZÜN ANLATTIĞI
Okumayı bırakan ve öğrenme heyecanını kaybeden bir öğretmenin mesleğini bırakması gerekir.
NASIL ÖĞRENİRİZ?
Beş Duyunun Öğrenmedeki Önemi
1.Görme Duyusu: %75
2.İşitme Duyusu: %13
3.Dokunma Duyusu: %6
4.Koklama Duyusu: %3
5.Tat Alma Duyusu: %3
ARAŞTIRMA:
Öğrenciler;
Duyduklarının %20 sini,
Gördüklerinin %30 unu,
Görüp duyduklarının %50 sini,
Hem görüp, hem işitip, hem de söylediklerinin %80 nini,
Hem görüp, hem işitip, hem söyleyip, hem de dokunduklarının %90 nını, hatırlamaktadırlar.
TÜRKÇE (1-5) ÖĞRENME ALANLARI:
1. Dinleme
2. Konuşma
3. Okuma
4. Yazma
5. Görsel Okuma, Görsel Sunu
İLKOKUMA YAZMA ÖĞRETİMİ:
Ses Temelli, Cümle Yöntemi
% 20-30 % 70-80
Ses Temelli Cümle Yöntemi:
Öğrenme Alanları
Dinleme
Konuşma
Okuma
Yazma
Görsel Okuma, Görsel Sunu
Ses Temelli Cümle Yöntemi’nin İlkeleri
Öğrencinin ön bilgilerinden hareket edilmelidir.
Özellikle ve öncelikle anlamlı heceler elde edilmelidir.
Kısa sürede cümlelere ulaşılmalıdır.
İmkânlar ölçüsünde görsellere başvurulmalıdır.
Somut ögelerden yararlanmaya ağırlık verilmelidir.
Hece tablosu kullanılmamalıdır.
Öğrenilenlerin kalıcılığı sağlanmalıdır.
Ses Temelli Cümle Yöntemi’nin Aşamaları
İlk okuma-yazmaya hazırlık
İlk okuma-yazmaya başlama ve ilerleme
Okuryazarlığa ulaşma
DİKKAT !!!
İlk okuma-yazma çalışmalarında dinleme, konuşma, okuma, yazma, görsel okuma ve görsel sunu birlikte ele alınmalıdır.
Bütün çalışmalar, Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın 1.sınıf düzeyindeki kazanımların gerçekleştirilmesine yönelik düzenlenmelidir.
Bitişik Eğik Yazı
a. Araştırmalara göre bitişik eğik yazı öğrencinin zihinsel gelişimine ve dikkatini geliştirmesine katkı sağlamaktadır.
b. Bitişik eğik yazıdaki süreklilik ile düşüncedeki süreklilik örtüşmekte ve birbirini desteklemektedir.
c. Araştırmalar okul çağı çocuklarının kalemi ellerine ilk aldıklarında eğik ve dairesel çizgiler çizdikleri göstermektedir.
d. Bitişik eğik yazının akıcı ve kesintisiz olması, soldan sağa doğru yazı yönünü destekleyici olmaktadır.
e. Bitişik eğik yazı, geri dönüşlere izin vermemektedir. Bu durum yazının akıcı ve doğru yönde gelişimini sağlamaktadır .
f. Bitişik eğik yazı, harflerin doğru yazımını desteklediğinden harflerin yazılış yönlerini karıştırma sorunu ortadan kalkmaktadır.
g. Bitişik eğik yazıda harfler birbirine bağlandığından kelimeler bütün olarak yazılmaktadır. Bu durum öğrencinin kelimeleri tanımasını kolaylaştırmaktadır.
h. Bitişik eğik yazı dik temel yazıya göre daha hızlı yazılmakta ve yazma çalışmalarını kolaylaştırmaktadır.
ı. Bitişik eğik yazının estetik görünümü, öğrencilerin estetik bir bakış açısı geliştirmelerine yardımcı olmaktadır.
i. Bitişik eğik yazı öğrencilerin parmak ve el kasları için uygundur
İLK OKUMA-YAZMAYA BAŞLAMA VE İLERLEME
Sesi Hissetme ve Tanıma
Sesi/Harfi Okuma ve Yazma
Ses/Harf Grupları
1. Grup : e, l, a, t
2. Grup : i, n, o, r, m
3. Grup : u, k, ı, y, s, d
4. Grup : ö, b, ü, ş, z, ç
5. Grup : g, c, p, h
6. Grup : ğ, v, f, j
Hece, Kelime ve Cümle Oluşturma
1. Verilen ilk iki sesin/harfin ardından bunlarla ilgili hecelere ulaşılmalıdır.
2. Verilen her yeni ses/harf, önceki öğrenilenlerle ilişkilendirilmeli yeni heceler ve kelimeler oluşturulmalıdır.
3. Elde edilen kelime ve cümlelerin anlamları üzerinde durulmalıdır.
4. Öğrenciler, kelime ve cümle oluşturmaya özendirilmelidir. Oluşturulan kelime, cümleler okunmalı ve yazılmalıdır.
Metin Oluşturma
a. Öğrenilen kelimelerden ve cümlelerden yararlanılarak metin oluşturulmalıdır.
b. Öğrencilerin metinleri doğru yazmalarına özen gösterilmelidir.
c. Öğrenciler yazılarını dört çizgi üç aralıktan oluşan satır çizgilerine yazmalıdırlar. Ayrıca kendi oluşturdukları farklı metinleri okumaları teşvik edilmelidir.
UYGULAMALAR
“ e ” Sesinin Kazandırılması
1.Sesi Hissetme ve Tanıma,
Bunun için tanıtılacak ses ile ilgili aşağıdaki etkinlikler yaptırılmalıdır.
Canlandırma, tekerleme, şarkı, öykü vb. etkinliklerle “e” sesi hissettirilmelidir.
NOT:
Sesli harflerin tanıtılmasında kullanılan kelimelerde harfin aşamalı olarak başta, ortada ve sonda olduğunu vurgulayan örnekler seçilmelidir (Bütün sesli harflerin tanıtılmasında uygulanacaktır.).
UYGULAMALAR
“ l ” Sesinin Kazandırılması
Sesi Hissetme ve Tanıma
Canlandırma, tekerleme, şarkı, öykü vb. etkinliklerle “ l ” sesi hissettirilmelidir.
Örneğin:
Öğrencilerin bildiği bir şarkının melodisini “lal la lal la lal ...” şeklinde söyleyebilirsiniz.
Söylenen kelimelerden, öğrencilerin içinde “ l ” sesinin geçtiği kelimeleri belirlemeleri ve başka örnekler vermeleri istenmelidir.
NOT
Sessiz harflerin tanıtılmasında kullanılan kelimelerde harfin aşamalı olarak sonda, ortada ve başta olduğu örnekler seçilmelidir.
Örneğin: “kol, gül, bal, zil, elma, kelebek, gelin, kale, limon, lale” vb.
(Bütün sessiz harflerin tanıtılmasında bu yöntem uygulanmalıdır
Sesten/Harften Hece ve Kelime Oluşturma
Önce “e ” ve ardından “ l ” sesleri yan yana getirilerek birlikte okunur.
“el” nasıl okunacağı önce öğrencilere sorulmalı, öğrenci denemelerinden sonra öğretmen örnek okuma yapmalı ve öğrencilere okutmalı.
KELİME ÜRETME
Bu süreçte şu işlemler yapılmalıdır:
1. “ el ” kelimesi gösterilerek okumaları istenir.
2. “ e ” sesi gösterilerek okumaları istenir.
3. Önce “ el ” sonra “ e ” sesi aralarında boşluk bırakılmaksızın yazılır. “ele”
Öğretmen, oluşan yeni kelimeyi hecelemeden okur. Arkasından öğrencilerin de oluşan bu yeni kelimeyi hecelemeden birkaç kez okumalarını ister. Not: Bu çalışma; ala, ata, ete, oto, ili,… vb. yeni ulaşılan bütün kelimeler için geçerlidir.
CÜMLE OLUŞTURMA
Elde edilen kelimelerden yararlanılarak cümle oluşturulabilir ve öğrencilereokutturulabilir. Cümleler oluşturulurken görsellerden yararlanılmalıdır.
Örneğin: el ele.
Önemli; Kelime, cümle ve metinlerin okunması ve yazılması sırasında, ses ve hece vurgusu yapmadan, yani hecelemeden kelime bir bütün olarak okunmalıdır. Heceler renkli yazılmamalı, hecelerin altı çizilmeden, üstü kapatılmadan göz sıçramaları cümlenin kelimeleri üzerinde hareket etmelidir.
AÇIK HECEYE ULAŞMA
“ ele ” kelimesinden yararlanarak “le” hecesine ulaşmak için;
1. “ ele ” kelimesini tahtaya yazınız. Öğrencilerinizin de kelimeyi defterlerine yazmalarını isteyiniz.
2. “ ele ” kelimesini okumalarını isteyiniz.
3. “ ele ” kelimesindeki heceler vurgulu okunarak öğrencilerin bu heceleri hissetmelerini sağlayınız.
4. “ ele ” kelimesini “e” açıkta kalacak şekilde “ le ” hecesinin üstü kapatılarak okumalarını isteyiniz.
5. “ ele ” kelimesinde “ e ” nin üstünü kapatarak “ le ” hecesinin nasıl okunabileceğini sorunuz. Okuma denemelerinin ardından sizden sonra“ le ”hecesini tekrar etmelerini isteyerek birlikte okuyunuz.
6. Farklı metinlerde bu hecenin geçtiği yerleri belirlemelerini, göstermelerini ve okumalarını isteyiniz. “ele” “ala, ata, ete, ili, unu”
NOT: Ulaşılan açık heceler, soyut, anlamsız, resmedilemez, canlandırılamaz olduğundan öğretmeye uğraşılmamalı, yeni kelimelerin türetilmesinde kullanılmalı, süreç içerisinde farklı kelimelerde kullanım sıklığı da dikkate alınarak öğrencilerin öğrenmesine yardımcı olunmalıdır.
NOT
Büyük harfler özel adlarla birlikte verilmelidir
Örneğin
Ela, Lale, Ata, Talat vb…
METİN OLUŞTURMA
İlk iki sesin tanıtımının ardından “e, l” cümle ve metin oluşturma çalışmalarına başlanmalı, son sesin bitimine kadar bu süreç devam etmelidir.
Örneğin; el, ele, al, ala, ela, lale
El ele. Ela Lale el ele. Ela lale al. Lale, lale al..
Ela (top) elle. Lale (tavşan) elle. Talat (top) at.
METİN Ela
Ela lale el ele
Ela lale al.
Lale, lale al.
Oluşturulan metinlerin cümleleri, daha önce öğrencilerle birlikte ulaşılan kelime ve cümlelerden olmasına dikkat edilmelidir.
Heceler renkli mi, yoksa tek renk mi?
Ela lale al. Ela lale al.
Lale, lale al. Lale, lale al.
Ela Lale el ele. Ela Lale el ele.
Talat tatilini anlat.
Talat tatilini anlat
Amacımız Başarıya Katkı Sağlamak
TEŞEKKÜRLER
Fevzi KÜÇÜK
Eğitim Denetmeni
